بر همین اساس پس از چند ماه از شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از مشاغل و اصناف کشور و بسته شدن مرزها به سراغ گروهی رفته‌ایم که یکی از اقشار آسیب دیده از بحران کرونا هستند.
در این روزهای کرونایی و با وجود فصل سرما و بارش برف و باران، فعالیت کولبری در مناطق مرزی سخت‌تر می‌شود. کسانی که هزاران ماسک را بر دوش حمل می‌کنند اما خودشان به دلیل نفس گیر بودن مسیر و شرایط سخت کاری نمی‌توانند ماسک استفاده کنند و هر از گاهی شاهد مبتلا شدن تعدادی از این افراد به بیماری منحوس کرونا ویروس هستیم.
با شیوع موج سوم کرونا، شاهد افزایش آمار مبتلایان به کرونا در مناطق مرزی و به ویژه استان کردستان هستیم استانی که دارای ۲۳۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور همجوار است و بر اساس آمارهای غیررسمی از منابع محلی، در روز بیش از سه هزار نفر کولبر از معابر مرزی تردد می‌کنند و کالاها و اجناسی همچون لوازم صوتی و تصویر، گوشی‌های موبایل، پوشاک، لوازم آرایشی و برخی کالاهای ممنوعه را از آن سوی مرز وارد کشور می‌کنند و باوجودی که وضع درآمدی کولبران نسبت به سال‌های گذشته بهبود یافته است، اما همچنان در این شرایط سخت، کرونا نفس کولبران را نیز می‌گیرد.
کولبران، روزانه فرسخ‌ها راه را از میان دره‌ها و صخره‌ها و مسیرهای سخت گذر عبور می‌کنند تا بتوانند کوله‌هایی که در آن سوی مرز تحویل گرفته‌اند به مقصد برسانند و دستمزد خود را دریافت کنند.
در شرایط سخت کرونایی کولبران امکان استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی کننده را ندارند و احتمال آلوده شدن آنها به این ویروس منحوس بالا است. باری که به صورت قاچاق در اقلیم کردستان عراق تحویل می‌گیرند احتمال آلوده بودنش زیاد است، زیرا بر اساس آمارهای اعلام شده روزانه یک‌هزار نفر در اقلیم به بیماری کرونا مبتلا می‌شوند، بنابراین یکی از منابع آلوده شدن کولبران و مرزنشینان همین بارهایی است که به صورت غیررسمی و بدون هیچ کنترل و نظارتی وارد کشور می‌شود.
کولبران عنوان می‌کنند برخی از کولبران به کرونا مبتلا شده‌اند به خود درمانی روی آورده‌اند تا بتوانند این ویروس را نابود کنند اما شرایط زندگی و کاری آنها به شیوه‌ای است که باید برای تأمین هزینه‌های زندگی روزانه کولبری کنند و دوره درمان را به صورت کامل طی نمی‌کنند.
کوله بری شغل نیست اما مرزنشینان ناچار هستند برای تأمین هزینه‌های زندگی به شغل کاذبی همچون کولبری روی بیاورند و تمام سختی‌ها و خطرات مسیر را به جان می‌خرند تا بتوانند لقمه‌ای نان بر سر سفره خانواده تهیه کنند که گاهاً دچار نقض عضو و یا از کارافتادگی می‌شوند.
کردستان با وجودی که از ظرفیت‌های منحصر به فرد در حوزه کشاورزی، معادن و منابع آبی برخوردار است اما امروز به عنوان یکی از استان‌هایی مطرح است که دارای بیشترین آمار بیکاری در کشور است و بر اساس آمارهای رسمی زندگی و امرار معاش بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ خانوار کردستانی وابسته به مرز است و این به دلیل عدم سرمایه گذاری در بخش زیرساخت‌هاست.
امروز زندگی بخشی از مردم استان کردستان کاملاً به مرز و کولبری وابسته شده است؛ مرزی که می‌تواند یک فرصت و یک ظرفیت باشد اما امروز به عنوان یک تهدید به آن نگاه می‌کنند و به تبع آن با شیوع کرونا زندگی مرزنشینان در این روزها چندان تعریفی ندارد.
کوله بری در کرونا ادامه دارد
با انتشار خبر شیوع کرونا در کشور، شاهد بسته شدن بازارچه‌های مرزی و کاهش تبادلات مرزی هستیم و در کنار آن به دلیل نوسانات ارزی و تغییر قیمت‌ها در بازار، قاچاق کالا با رشد مواجه بوده است و کولبران در این روزهای کرونایی در حال فعالیت هستند و قرنطینه و در خانه ماندن را برای روزهای بعد از کرونا گذاشته‌اند و همه خطرات را قبول کرده‌اند تا بتوانند درآمدی کسب کنند.
یکی از اهالی منطقه می‌گوید: کولبری تعطیلی ندارد و روزانه صدها نفر از مرز، کالاهایی همچون گوشی‌های موبایل، لوازم آشپزخانه، پوشاک، یخچال و لوازم آرایشی را به صورت غیر رسمی وارد کشور می‌کنند البته الان دیگر سعی می‌کنند کالاهای لوکس و گران قیمت را وارد کنند چون سود بیشتری دارد.
میدیا رحیمی می‌افزاید: امروز کولبرها برای کوله‌هایشان ۵۰۰ هزار تومان و در برخی مواقع که کالای ممنوعه باشد هزینه بیشتری را از صاحب بار دریافت می‌کنند البته برخورد صاحبان بار نیز با آنها نامناسب است.
وی تصریح می‌کند: وضعیت کرونا در کردستان چندان تعریفی ندارد و تعدادی از کولبران نیز به این بیماری مبتلا شدند و در مناطق مرزی به پروتکل‌های بهداشتی کمتر توجه می‌شود و آمار مبتلایان به کرونا در اقلیم کردستان نیز در حال افزایش است و این عوامل دست به دست هم داده که آمارها افزایش پیدا کند.
این شهروند توزیع مواد ضدعفونی کننده را در روستاهای مرزی کافی نمی‌داند و می‌افزاید: در بسیاری از شهرها شاهد توزیع ماسک و مواد ضدعفونی کننده به صورت رایگان بودیم اما در مناطق مرزی کمتر به این مهم توجه شد و متأسفانه هنوز در برخی از روستاهای مرزی شناخت کافی از شیوه مبارزه و پیشگیری از این بیماری ندارند اگر به این موارد توجه شود در پیشگیری از این بیماری در مناطق مرزی تأثیر گذار خواهد بود.
بیکاری عامل اصلی کولبری
فرزاد یکی از کوله بران نیز که خود را ساکن سنندج معرفی می‌کند و می‌گوید: چند سالی است که به دلیل نبود شغل مناسب به شغل کوله‌بری روی آورده‌ام با دو نفر از همکاران، در منطقه اورامان یک سویت را اجاره گرفتیم و سعی می‌کنیم نکات بهداشتی را رعایت کنیم.
وی می‌افزاید: هر کولبر باری در حدود ۷۰ تا ۸۰ کیلوگرم را باید چندین کیلومتر از میان صخره‌ها ودره‌ها بر کول حمل کند و در این مسیر فشار زیادی بر جسم کولبران وارد می‌شود و هر از گاهی شاهد سقوط دوستانمان از ارتفاع و صخره‌ها هستیم و متأسفانه تعداد زیادی دچار مصدومیت شدند و گاهاً نیز شاهد مرگ آنها بودیم که بر اثر فشار کاری دچار ایست قلبی شدند و امروز نیز که کرونا شیوع پیدا کرده به مشکلات ما افزوده شده است.
وی اضافه می‌کند: یکی از دوستان پس از چند روز متوجه شد که دچار کرونا شده است که به دلیل تأخیر در مراجعه به پزشک فوت کرد و کسانی دیگری هم هستند که کرونایی شدند اما همچنان کولبری می‌کنند و دلیل این نوع رفتارها فقر فرهنگی و مشکلات اقتصادی است.
کسی به فکر کوله بران نیست
داوود یکی دیگر از کوله بران که مدعی است فارغ التحصیل دانشگاه است حرف‌های فرزاد را ادامه می‌دهد: در دوران کرونا برای همه اقشار و صنف‌ها تمهیدات و بسته‌های حمایتی در نظر گرفته شده بود اما هیچکس خبری از کوله بران نگرفت.
داوود می‌افزاید: مسئولان برای تعدادی از کوله‌بران که ساکن روستاهای مرزی هستند وام ۱۲ میلیون تومانی تعیین کرده بودند و سایر کوله بران را که از شهرهای دیگر آمده بودند را به دست فراموشی سپردند. البته همین افراد معرفی شده هم به دلیل نداشتن ضامن بانکی نتوانستند از تسهیلات استفاده کنند.
نبود زیرساخت‌های توسعه در مناطق مرزی کشور
خلیل یکی دیگر از کولبران است که به خبرنگار مهر می‌گوید: هر فرد، اگر از قدرت بدنی خوبی برخوردار باشد در ماه ۱۵ الی ۲۰ روز می‌تواند کوله بری کند و باید چندین روز استراحت کند تا خستگی مسیر از تنش بیرون برود زیرا مسیر سختی است و در بیشتر مواقع باید بدون استراحت مسیر را طی کنند.
وی توضیح می‌دهد: کوله‌بران از اقشار کم درآمد مناطق مرزی هستند که به دلیل فقر و بیکاری به این شغل خطرناک روی آورده‌اند و باید سختی‌های زیادی را تحمل کنند.
این کولبر که اهل یکی از روستاهای اطراف دزلی است ادامه می‌دهد؛ دوران کرونا فشار زیادی بر روی مردم منطقه وارد آورده و متأسفانه شاهد افزایش نرخ‌ها و تورم بودیم مردم قدرت خرید ندارند.
خلیل که خود نیز به کرونا مبتلا شده عنوان می‌کند: در اردیبهشت ماه تب و لرز شدیدی گرفتم و پس از مراجعه به بیمارستان متوجه شدم که کرونا گرفتم البته نمی‌دانم که به چه شیوه‌ای و یا از چه طریقی مبتلا شدم تا ۲۰ روز احساس کوفتگی می‌کردم و پس از مدتی دوباره به سرکار برگشتم.
وی ادامه می‌دهد: در چند سال گذشته دولت اعلام کرد که برای اهالی مناطق مرزی تا ۲۰ کیلومتری مرز هزینه‌هایی را به صورت ماهیانه پرداخت می‌کند اما این طرح‌ها تنها در یک مرحله پرداخت شده و به دست فراموشی سپرده شده است و امروز مرزنشینان چشم به راه حمایت و برنامه‌های حمایتی دولت هستند.
زندگی بر روی ساعت شنی
یکی دیگر از کولبران نیز عنوان می‌کند: زندگی ما با خطرات و سختی‌های زیادی مواجه است کوله بران از امنیت برخوردار نیستند و سود اصلی را تنها برخی از دلالان و صاحبان بار به جیب می‌زنند چون آنها با دلار خرید و فروش می‌کنند و با نوسانات ارزی آنها نیز سود می‌برند.
وی که نخواست نامش درج شود ادامه می‌دهد: کولبری که مجبور است روزانه کوله‌ی ۱۰۰ کیلویی یا ۶۰ کیلویی را فرسخ‌ها حمل کند نیاز به انرژی و قدرت زیادی دارد و برخی برای تأمین این انرژی به مصرف برخی مواد مخدر و انرژی‌زا روی می‌آورند که پس از مدتی با مصرف این نوع مواد معتاد شده و قدرت و توانایی لازم را برای حمل بار ندارند یا به دلیل فشار زیاد دچار آسیب جسمی یا نقض عضو می‌شوند.
تأمین هزینه مدرسه با کولبری
فرزاد یکی از جوانانی است که در حدود ۱۴ سال سن دارد و عنوان می‌کند که پدرش بیکار است و برای تأمین هزینه ادامه تحصیل به کولبری روی آورده است.
وی عنوان می‌کند: روستای ما فضای مناسبی برای کسب و کار ندارد و بیشتر اهالی به شهرها مهاجرت می‌کنند یا به کولبری روی می‌آورند.
فرزاد به گرانی و بالا رفتن هزینه‌ها اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: بیشتر مدارس غیر انتفاعی شدند و هزینه‌ها هم بالا رفته من در این مدت هزینه تهیه کتاب و نوشت افزار را نداشتم حالا هم که آموزش مجازی برگزار می‌شود لپ تاب و گوشی هم ندارم و باید به صورت شبانه روزی کار کنم تا بتوانم هزینه‌های تحصیلم را تأمین کنم.
طرح‌های دولت برای ساماندهی کولبران نا تمام مانده است
یکی از اهالی منطقه نیز عنوان می‌کند: گردنه‌های «تته» و «ژالانه» در حدود ۳۴۰۰ کیلومتر ارتفاع دارد و کوله بران باید با کوله‌هایی که بر دوش دارند از این ارتفاعات بالا و پایین بروند.
کاک صباح به شرایط زندگی کولبران اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: طرح‌های دولت برای ساماندهی کولبری ناتمام مانده و عزمی برای سامان این مناطق وجود ندارد و هر از گاهی طرحی و یا کارت هدیه‌ای مطرح و بعد از مدتی به صورت نیمه تمام می‌ماند.
وی روستاهای درکه، دزلی، ده‌مه‌وی و اورامان را صاحب بیشترین آمار کولبری عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: این روستاها به دلیل نزدیکی با مرز بیشترین آمار کولبری را به خود اختصاص داده‌اند و متأسفانه صاحبان بار نیز از وضعیت موجود آنها سو استفاده می‌کنند.
فعالیت سه تا چهار هزار نفر کولبر در مناطق هورامان
در ادامه سید علی سجادی رئیس شورای اسلامی بخش هورامان با اشاره به وضعیت نامناسب کولبران عنوان می‌کند: معضل کولبری سالهاست که همچون زخمی ناسور در مناطق مرزی ساکنین را آزار می‌دهد و تاکنون راهکاری مناسب برای سامان دهی آن از سوی مسئولان ارائه نشده است.
وی دلیل روی آوردن ساکنین مرزی را به کولبری فقر و بیکاری عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: روزانه در حدود سه تا چهار هزار نفر در مناطق اورامان مشغول کولبری هستند کسانی که برای تأمین هزینه‌های زندگی به کاری روی آورده‌اند که آینده‌ای برای آنان در بر ندارد.
رئیس شورای اسلامی بخش هورامان اضافه می‌کند: پیر و جوان از مناطق مختلف کردستان برای کولبری به این منطقه آمده‌اند و بسیاری از آنها افرادی هستند که دارای مدارک دانشگاهی و رتبه‌های عالی‌اند و از روی ناچاری کولبری می‌کنند.
سجادی عنوان می‌کند: کولبری که کوله‌ی ۶۰ تا ۱۰۰ کیلویی را بر دوش حمل می‌کند زود فرسوده و از کار افتاده می‌شود؛ از کار افتاده‌ایی که از هیچ بیمه و مزایایی برخوردار نیست لذا امروز نیازمند این هستیم که مسئولان به جای ماهی خوردن به مرزنشینان ماهیگیری را آموزش دهند.
وی توضیح می‌دهد: ما پیشنهاداتی را به مسئولان استانی و کشوری ارائه دادیم و عنوان کردیم که بنیاد علوی در مناطق مرزی با واگذاری زمین‌های بالا دستی به روستاییان و مرزنشینان می‌تواند در کاهش کولبری تأثیر مثبتی داشته باشد.
رئیس شورای اسلامی بخش هورامان ادامه می‌دهد: اورامان و کردستان قطب تولید محصولات باغی و کشاورزی است و می‌توان با ایجاد صنایع فرآوری آمار بیکاری را کاهش و رشد اقتصادی را در این مناطق ایجاد کرد.
حرف آخر...
برخی دیگر از مسئولان استانی عنوان می‌کنند با بسته شدن بازارچه‌های موقت مرزی، کولبری یا همان پیله‌وری نیز تعطیل می‌شود و آنچه که به داخل کشور ورود پیدا می‌کند تحت عنوان کالای قاچاق محسوب می‌شود و کالاهایی همچون سیگار، نوشابه، مواد دخانی، کالاهای ممنوعه، لوازم خانگی و مواد اولیه ساخت مواد مخدر، تجهیزات ماهواره‌ای از آن سوی مرز وارد کشور می‌شود و از کشور ما نیز مواد خوراکی و احشام قاچاق می‌شود که در مدت گذشته بیش از ۱۱ هزار رأس دام کشف و ضبط شده است.
در دوران کرونا نیز بسته‌های مواد ضدعفونی کننده در برخی روستاها توزیع شده است اما با این وجود این اقدامات کافی نبوده و مستلزم توجه بیشتر به مناطق مرزی و به ویژه کولبران هستند زیرا در حال حاضر آمار دقیقی از مبتلایان به کرونا در این مناطق وجود ندارد.
