ایران خبر - واکسیناسیونی که به تحریم‌ها گره نخورد

ایران آنلاین-واکسیناسیونی که به تحریم‌ها گره نخورد : «ایران» در گزارشی وضعیت کرونا، واردات واکسن و روند واکسیناسیون را در دولت‌های دوازدهم و سیزدهم بررسی می‌کند : 17 مرداد 1400 خبر این بود که: «تعداد فوتی‌های کرونا از 500 نفر گذشت.» سال گذشته همین زمان و در نیمه مرداد تعداد جانباختگان بیماری کووید19 با یکه تازی ویروس دلتا و موج پنجم بیماری روی مدار سرعت قرار گرفت.

به گزارش ایران خبر، روزنامه ایران: موارد ابتلا و فوت روز به روز رکوردشکنی‌های تازه‌ای را ثبت می‌کرد و در دومین روز از شهریور سیاه کرونایی با گذر آمار قربانیان از مرز 700 نفر رکورد بی‌سابقه فوتی‌ها در ایران شکسته شد. تخت‌های بیمارستانی به اشغال کامل مبتلایان به کرونا در‌آمده بود و در برخی مراکز درمانی بیماران روی نیمکت‌های محوطه بیمارستان یا داخل صندلی‌های ماشین تحت مداوا قرار می‌گرفتند؛ اما در کشورهای دیگر آمارها به‌دلیل واکسیناسیون گسترده روی شیب نزولی قرار داشت، صدای اعتراض مردم ایران از نبود واکسن بلند بود. آمار بالای مرگ و میرها و بستری‌ها مردم را بشدت ترسانده بود و آنها برای رسیدن به واکسن دست به هر ترفندی می‌زدند؛ برخی‌ها تن به سفر به ارمنستان می‌دادند، برخی رد واکسن‌های قاچاق و تقلبی را در بازار سیاه جست‌و‌جو می‌کردند و عده‌ای هم با کارت‌های افراد متوفی در صف‌های عریض و طویل واکسیناسیون ساعت‌ها انتظار تزریق واکسن را می‌کشیدند. البته عدد تزریق واکسن از نیمه اول اردیبهشت 1400 با فراخوان فاز اول و دوم گروه‌های هدف واکسیناسیون روی عدد ثابتی ایستاده بود و همین‌طور عدد واردات قطره چکانی واکسن تکان نمی‌خورد، تا جایی که طبق آمار رسمی، تا روز 17 مرداد سال 1400 مجموع واکسن‌های تزریق شده در ایران 15 میلیون و 661 هزار و 958 دوز بود. دولت سیزدهم از همان روز نخست که کلید پاستور را در اختیار گرفت با وجود بالا گرفتن دعواهای سیاسی و تجاری، شرایط پیچیده تأمین واکسن برای کشورهای متقاضی، بدعهدی شرکت‌های سازنده واکسن برای تأمین واکسن‌های سبد کوواکس و نیز مشکلات واکسن سازهای داخلی در فاز تولید انبوه و... مسیر دستیابی به واکسن را کوتاه کرد. وقتی زمزمه موفقیت واردات واکسن‌های کرونا در رسانه‌ها شنیده شد کم کم امید به میان مردم برگشت. دولت سیزدهم تنها در شهریور ماه 54 درصد از سهم سبد واکسیناسیون کشور را تأمین کرد. طبق گزارش‌های رسمی گمرک کشور؛ بیشترین سهم واکسن وارداتی مربوط به شهریور ماه سال 1400 بوده است که 54 درصد از واردات واکسن در شهریورماه وارد کشور شده است. آمار واردات واکسن در چهار ماه نخست سال 1400 بدین ترتیب است: در مرداد ماه 23 درصد، در تیر 11 درصد، خرداد 2 درصد، اردیبهشت 7 درصد، فروردین 2 درصد، اسفند 99 یک درصد و در بهمن 99 به میزان بسیار ناچیز وارد کشور شده است. گزارش گمرک فرودگاه امام خمینی(ره) تا ۲۷ فروردین امسال نشان می‌دهد که تاکنون در مجموع ۱۶۱ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۷۲۸ دوز واکسن وارد ایران شده است که شامل ۱۳۳ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۴۹۸ دوز سینوفارم، ۲۳ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۳۰ دوز آسترازنکا، چهار میلیون و ۹۱ هزار و ۲۰۰ دوز اسپوتنیک و یک میلیون و ۱۲۵ هزار دوز بهارات است. با یک حساب سرانگشتی ساده می‌توان گفت که واردات بیش از 146میلیون دوز واکسن کرونا با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی به کشور انجام شده است. در همین رابطه باید اشاره کرد که تاکنون ۶۴ میلیون و ۸۲۲ هزار و ۷۴۷ نفر دوز اول، ۵۸ میلیون و ۱۹۳ هزار و ۶۵۹ نفر دوز دوم و ۳۰ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۲۷۵ نفر، دوز سوم و بالاتر واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور که این روزها به ۱۵۳ میلیون و ۳۲۶ هزار و ۶۸۱ دوز رسیده است در مقطعی آمار فوتی‌ها را تک رقمی و در مقاطعی به صفر رساند و همچنین تعداد استان‌های پرخطر این بیماری در مقطع تحویل دولت به رئیس دولت سیزدهم، 28 استان بود.

با همه اینها، اصلاح‌طلبان و فعالان سیاسی نزدیک به دولت سابق که توفیقی در عملیاتی شدن قراردادهای خرید و ثبت سفارش واکسن‌های کرونا نداشتند، این روزها در پی آنند با تکرار این ادعا که تمامی واکسن‌های وارد شده سفارش دولت قبل بوده است، عملکرد موفق دولت سیزدهم در واکسیناسیون عمومی و کنترل ویروس کرونا را تحت‌الشعاع قرار دهند. در یکی از جدیدترین نمونه‌های این اظهارنظرات، حسن روحانی رئیس دولت دوازدهم در گزارشی مدعی شده که: «60 میلیون دوز واکسن از روسیه خریدیم که چند میلیون دوز بیشتر به ما ندادند. همچنین از چین و هند، اروپا و کوواکس واکسن خریدیم. شرایط به گونه‌ای شد که حداقل حدود 110 میلیون دوز واکسن علاوه‌بر واکسن داخلی خریداری کردیم.» برای صحت‌سنجی از این دست ادعاها کافی است به اخبار مراجعه کنیم که می‌گوید: واردات بیش از 150 میلیون دوز واکسن کرونا بلافاصله پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم در شرایطی انجام شده است که در روزهای ابتدایی فعالیت دولت دکتر ابراهیم رئیسی مجموع واکسن‌های تزریق‌شده حتی به 20 میلیون دوز نیز نرسیده بود، برای مثال نگاهی به آمارهای رسمی وزارت بهداشت نشان می‌دهد در 25 مرداد 1400 مجموعاً 15 میلیون و 454 هزار و 351 نفر دوز اول را دریافت کرده‌ بودند یا در اظهارنظری دیگر، علی ربیعی سخنگوی دولت روحانی در یکی از نشست‌های خبری خود در دی ماه 99، بدون کوچکترین اشاره‌ای به حجم و میزان سفارش برای واردات واکسن، تحریم‌ها و عدم پذیرش معاهدات FATF را علت عدم واردات واکسن کرونا و سرعت پایین واکسیناسیون در کشور عنوان کرده بود.

پیوند زدن مسأله واردات واکسن کرونا به تحریم‌ها و اف ای تی اف در شرایطی به‌شکل مکرر از زبان برخی مقامات دولت دوازدهم و حامیانش مطرح می‌شود که اظهارات رئیس وقت جمعیت هلال احمر حکایت از واقعیت دیگری دارد. کریم همتی، رئیس وقت جمعیت هلال احمر، 20 شهریور 1400 درباره علت سرعت گرفتن واردات واکسن کرونا به کشور از زمان استقرار دولت سیزدهم توضیح داده بود: «ابراهیم رئیسی پس از آغازبه‌کار دولت سیزدهم، تماس‌های تلفنی با سران کشورهای چین و روسیه داشت و همین امر سبب شد تا روند واردات واکسن تسریع شود؛ پیگیری‌ها در سطح بالای نظام یکی از مؤلفه‌های اصلی بود که سبب شد تا در چند روز اخیر، واردات واکسن سرعت پیدا کند.»

پس از 846 روز از شیوع پاندمی کرونا در کشور و در حالی که 12 خرداد1401 به‌عنوان نخستین روز صفر کرونا در ایران ثبت شد در صفحه شخصی رئیس‌جمهور درتوئیتر نوشته شد: «در ابتدای دولت روزانه ۷۰۰ خانواده داغدار می‌شدند و پاسخ به مردم این بود که کمبود ارز و تحریم مانع واردات واکسن است.شخصاً برای تأمین واکسن با کشورها تماس گرفتم و دولت ملزم شد تا واکسیناسیون مسأله اول کشور باشد.دولت به‌دنبال آن است بواسطه کرونا حتی یک نفر را از دست ندهیم. #روز- صفر.»

مروری بر اخبار نیمه نخست سال 1400 نشان می‌دهد که برخی مسئولان وقت به بهانه اختلاف قیمت دوزهای واکسن که گاهی بین یک تا چند دلار می‌رسید مته به خشاش می‌گذاشتند و نتیجه آنکه انبارهای نظام شبکه بهداشت و درمان کشور از واکسن خالی بود. علیرضا رئیسی معاون وقت معاونت بهداشت که در همه جلساتی که با حضور رئیس‌جمهور دولت دوازدهم، رئیس بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور خارجه و...برگزار می‌شد حضور داشت، در اواخر شهریور 1400 در پاسخ به سؤال خبرنگار «ایران» درباره اینکه چرا قراردادهای تأمین واکسن کرونا در دولت قبل محقق نشد، عنوان کرده بود:«فقط بحث بستن قرارداد نبود، اینکه قرارداد عملیاتی شود، پول آنها جابه‌جا شود، هواپیما هماهنگ شود، وزارت امورخارجه هماهنگ باشد اهمیت داشت بنابراین صرفاً بحث بستن قرارداد نبود، خیلی قراردادها بسته شد اما اجرایی نشد.».

اظهارات رئیس‌جمهور سابق درباره خرید واکسن، واکنش وزارت بهداشت را نیز در پی داشت. دستیار رسانه‌ای وزیر بهداشت گفت: تعداد ثبت سفارش واکسن کرونا تا قبل از ۱۴ مردادماه ۱۴۰۰ و تشکیل دولت جدید ۲۶ میلیون و ۵۲۴ هزار و ۶۱۰ دوز واکسن بوده است. این در حالی است که پس از ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ و با تشکیل دولت میزان ۱۳۵ میلیون و ۴۷۵ هزار و ۳۹۰ دوز واکسن ثبت سفارش شد که این رقم از افزایش بیش از ۵ برابری ثبت سفارش واکسن‌ها حکایت دارد. پدرام پاک آیین، با بیان اینکه تعداد کل واکسن وارد شده قبل ازتشکیل دولت سیزدهم در ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ فقط ۱۸ میلیون و ۷۵۴ هزار و ۶۱۰ دوز بوده است، به ایسنا گفت: این در حالی است که جمع کل واردات واکسن بعد از ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ و در دولت سیزدهم به رقم ۱۴۳ میلیون و ۲۴۵ هزارو ۳۹۰ دوز رسیده است. به عبارت دیگر، سال قبل این موقع حدود ۱۴ درصد جمعیت واکسینه شده بودند ولی در حال حاضر ۷۷ درصد کل جمعیت واکسن دریافت کرده‌اند.