چند نکته درباره رعایت حقوق همسفر

تسنیم , 14 خرداد 1402 ساعت 16:27

اسلام همواره بر کوچکترین و گذراترین اجتماعات انسانی با نهایت دقت نگریسته است، یکی از ابعاد حقوق متقابل فرد بر اطرافیان خود رعایت حقوق همسفر است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، «حق الناس» یکى از عالی‌ترین مفاهیم حقوقى در اسلام است که علاوه بر تأکید بر اهمیت آن در بسیاری از احادیث و روایات، یکی از مهم‌ترین ابعاد سفرهای زیارتی از جمله سفر حج محسوب می‌شود چراکه می‌توان گفت بدون جبران حقوق مردم بر زائر، اعمال فرد هرگز به درجه مقبولیت نخواهد رسید.

امام صادق علیه السلام در این زمینه می‌فرمایند: «ما عندَاللهُ بِشَی ءٍ اَفضَل مِن اَداء حَقَّ المومن: هیچ عبادتی برتر از اداء حق مومن نیست.»

از سوی دیگر توجه به این نکته ضروری است که بسیاری از عباداتی که بنده مومن انجام می‌دهد، بدون توجه به رعایت حقوق دیگران با مشکل مواجه شده و در مقبولیت آنها تردید جدی وجود خواهد داشت.

رعایت حق الناس در مسائل اقتصادی نیز یکی از مهم ترین مصادیق این موضوع است، فرد زائر از زمانی که خود را در آستانه ورود به شهرهای مقدس مکه و مدینه می‌بیند، سعی در جبران حقوق مردم می‌کند، این موضوع در کسب حلالیت از مردم، جبران بدهکاری‌های نقدی و حقوق ضایع شده از مردم به دست وی، آشتی با افرادی که با آنها خصومت داشته و همچنین پرداخت خمس و زکات مال که از مصادیق حق الناس و حق الله به شمار می‌رود، نمود پیدا می‌کند.

تأکید اسلام بر رعایت حق الناس آنچنان مؤکد است که در روایات آمده است که آنگاه که انسان از گناهان پیشین خود به درگاه الهى توبه مى‏‌کند، تا زمانى که حقوق ضایع کرده مردم را ادا نکند، توبه‌‏اش پذیرفته نخواهد بود. یعنى خدا حق خود را در کوتاهى‏‌ها و تقصیرها و اهمال‌‏ها در شرایطى که نشانه‏‌هاى ندامت واقعى در فرد مسلمان آشکار شود، مى‌‏بخشد، اما حق مردم را در هیچ شرایطى جز در صورت جبران حق نخواهد بخشید.

با توجه به اهمیت سفر حج و همچنین حضور فشرده تعداد زیادی از زائران در مکه مکرمه و مدینه منوره توجه به موضوع رعایت حق الناس و مصادیق آن در این سفر معنوی اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند، حقوقی که گاه در حال معنوی زائران ناخواسته از توجه آنها مغفول مانده و باعث کاستن از ارزش معنوی عبادات آنها می‌شود.

حقوق همسفر

اسلام همواره بر کوچکترین و گذراترین اجتماعات انسانی با نهایت دقت نگریسته است، یکی از ابعاد حقوق متقابل فرد بر اطرافیان خود رعایت حقوق همسفر است؛ امام صادق در این زمینه می‌فرمایند: انّ من صَحِبَ مومنا اربعین خطوةً سأله الله عنه یومَ القیامة ( اگر کسی با مؤمنی چهل قدم همراه باشد خداوند از او در قیامت سوال می‎کند.)

رعایت حقوق همسفران در این سفر نه چندان کوتاه و تلاش برای آزرده نکردن آنها یکی از مهم ترین وظایفی است که بر دوش زائر قرار داده شده است، در این زمینه دقت ائمه اطهار و بزرگان دین تا حدی است که حتی در زمینه پیاده و سوار بودن نیز رعایت مساوات با همسفر خود را داشتند، آداب غذا خوردن، آداب سخن گفتن متین، حفظ حقوق زن و مرد در مسافرت، امتناع از سپردن کارهای خود به دیگران و خودداری از آزردن دیگران از دیگر مسائلی است که همواره باید مورد توجه زایران قرار گیرد. 

حقوق متقابل در اماکن زیارتی

یکی از مهم ترین ابعاد حقوق متقابل انسان‌ها در سفر به اماکن زیارتی مربوط می‌شود که عمدتا تجمع افراد در آنها بالا بوده و از همین رو رعایت این حقوق جنبه مهم تری به خود می گیرد. دقت در تردد در مکان‌های شلوغ، خواندن آرام دعا و قرآن و کتب ادعیه ، پرهیز از خودخواهی در استفاده از اماکن خاص زیارتی، رعایت حدود و حرمت اسلامی در باب زن و مرد، همه و همه از مسایلی است که در این سفرها باید مورد توجه و دقت قرار گیرد.

زائران اماکن متبرکه مخصوصا در مکه مکرمه که جزو حرم امن الهی محسوب می‌شود، باید از برخورد، اهانت و پرخاش به دیگران خودداری کرده و رعایت مسایل اخلاقی را در تعامل با دیگران مدنظر داشته باشند، رفتارهای زشت و زننده در خیابان‌ها و بازارها، اشتغال بیش از حد به خرید و گشت  گذار در خیابان‌ها از دیگر عواملی است که باعث کاسته شدن از اجر معنوی این سفر زیارتی خواهد بود.

حجاج و زائران باید از خواندن ادعیه و نمازهای خود با صدای بلند به نحوی که به دیگران آزار برساند، خودداری کنند و در ترددهای خود در این اماکن نهایت دقت را داشته باشند تا خسارتی به افراد و لوازم همراه آنها وارد نشود.

حقوق متقابل مهمانان خانه خدا و خادمان آنها

از دیگر اقشاری که زائران و حجاج به صورت خاص با آنها در ارتباط هستند، خادمان ضیوف الرحمان در هتل‌ها و مراکز حمل و نقل هستند که همواره برای برگزاری مناسب مراسم زیارتی زائران در سعی و تلاش هستند، یکی از مصادیق حقوق متقابل این افراد  نیز تعامل مناسب با آنها همراه با انتقال حس کرامت و ادب در قبال آنها است و در مقابل کارکنان و خادمان نیز باید تمام تلاش خود را برای خدمت رسانی بیشتر و بهتر به زائران خانه خدا به کار گیرند.

رعایت تمامی ابعاد حقوق متقابل انسان‌ها در جامعه اسلامی یکی از معیارهایی است که می‌تواند مصداق واقعی ایجاد مدینه فاضله در جامعه اسلامی شود و مسلمانان را در میان تمامی جوامع بشری به نمونه‌هایی قابل توجه و الگو برداری تبدیل کند.

کد مطلب: 184444

آدرس مطلب: https://www.irankhabar.ir/fa/doc/news/184444/چند-نکته-درباره-رعایت-حقوق-همسفر