به گزارش ایران خبر، نوروز ۱۴۰۱ را شاید بتوان پایانی بر دو سال محدودیت و ممنوعیت کرونایی دانست، ایامی که انجام سفرهای بین شهری در آن افزایش پیدا کرد و مردمی که طی دو سال گذشته از ترس کرونا یا جریمه‌های کرونا قید سفر را زده بودند، روانه جاده‌ها شدند. در این میان نیز گرچه بار اصلی سفر بر دوش جاده و خودروهای شخصی بود، اما نباید از نقش ناوگان حمل و نقل عمومی نیز در این ایام غافل شویم. اتوبوس‌هایی که به نظر می‌رسد دو سال کرونایی حسابی آنها را به خواب زمستانی ایمنی برده است؛ به طوری که حتی در ظاهر نیز یکسری مقررات و الزاماتی را که پلیس تاکید بر اجرای آن دارد را هم رعایت نمی‌کنند.
این روایت اتوبوسی است که از یکی از پایانه‌های مسافربری در حال آماده شدن برای آغاز حرکت به سمت تهران است تا با طی کردن مسیری حدودا پنج ساعته و پس از گذشتن از جاده‌ای با پیچ و خم و چند دره به تهران برسد. بعضی بلیط خود را اینترنتی و بعضی هم از باجه های همان پایانه خریداری کردند و اولین موضوعی که در آن جلب توجه می‌کند، عدم نظارت بر تزریق واکسن از سوی مسافران است. واکسن کرونا یا رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اتوبوس‌ها موضوع این گزارش نیست و صرفا به همین موضوع می‌توان بسنده کرد که هیچ نظارتی بر استفاده از ماسک، رعایت پروتکل‌ها، سلامتی مسافران و ... وجود ندارد.
با حرکت اتوبوس خبری از بستن کمربندهای ایمنی نیست، راننده و کمک راننده هم حرفی درباره الزام بستن آن نمی زنند و چند صندلی هم اصلا کمربند سالمی ندارند. این درحالی است که مسئولان مختلف پلیس راهنمایی و رانندگی از جمله سردار هادیانفر، رییس این پلیس بارها بر ضرورت بستن کمربند ایمنی برای تمامی سرنشینان اتوبوس تاکید کرده و بر الزامی بودن آن و جریمه متخلفان صحبت کرده‌اند. نکته ای مهم که حالا با وقوع حوادث بسیاری که روزانه در رسانه ها به آن پرداخته می شود دیگر برای کسی ناآشنا و نشنیده باقی نمانده است. شاید بستن کمربند ایمنی در خودرو و زدن ماسک، دو عامل مهم ایمنی و بهداشتی و یکی از وظایف فردی باشد که هر شخصی باید برای حفاظت از جان خودش از آن استفاده کند؛ اما این، از اهمیت لزوم نظارت مسئولین اتوبوس های مسافرتی بر این دو فاکتور مهم کم نمی کند.
چکش‌های خروج اضطراری هم در جای خود و در کنار پنجره قرار ندارند و انگار برای هیچکدام از مسافران هم اهمیت چندانی ندارد که این چکش‌ها شاید در زمانی خاص به کار بیایند، این ذات آدمی است که حادثه را فقط برای دیگران تصور می‌کند. حالا در این شرایط که هیچکدام از مقررات ظاهری ایمنی در اتوبوس رعایت نمی‌شود، این سوال هم در ذهن شکل می‌گیرد که چقدر موارد فنی و داخلی خودرو که ازچشم مسافران به دور است، در این اتوبوس و ده ها و صدها اتوبوس دیگر رعایت می‌شود؟.
بر اساس آماری که سال ۱۴۰۰ از سوی رییس سازمان اورژانس کشور اعلام شد شاهد افزایش ۶٢ درصدی تصادف اتوبوس ها نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ بودیم، او همچنین تاکید کرده بود که چون به صورت میانگین در هر اتوبوس حدود ۴۰ نفر مسافر سوار می‌شود، چنانچه هر حادثه ای رخ دهد حداقل ۱۵ نفر آسیب می‌بینند.
فرشید قاسملو- پژوهشگر حوزه ایمنی- در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت ایمنی جاده‌های کشور و اتوبوس‌های بین شهری، اظهار می‌کند: در خصوص ایمنی جاده‌ای کشور متاسفانه وضعیت مناسبی نداریم. امروزه در جاده‌های ما تعدادی خودروی فرسوده و برخی خودروی جدید داریم که به گفته پلیس وضعیت ایمنی اکثر آنها قابل تأیید نیست. ما نباید منتظر باشیم تا حادثه دلخراشی رخ دهد و بعد به موضوع ایمنی و وسایل حمل و نقل بپردازیم.
وی می‌گوید: ایمنی ترابری جاده‌ای سه عامل اصلی و یک عامل فرعی دارد. عوامل اصلی انسان، راه و وسیله نقلیه است. عامل فرعی تصادفات نیز شرایط محیطی مثل زمان شب و روز، وضعیت جوی و... است. متاسفانه در کشور با هر سه عامل اصلی دچار مشکل هستیم که مشکل ویژه در خصوص عامل انسانی است.
قاسملو تاکید می‌کند: در تاریخ بشریت دو وسیله وجود دارد که جان میلیون ها نفر را از ابتدا تا امروز نجات داده است. یکی از این عوامل کمربند ایمنی و دیگری دستگاه تشخیص حریق است. این دو عامل جان میلیون ها نفر را نجات دادند.
وی درباره اهمیت بستن کمربند ایمنی در اتوبوس‌های بین شهری می‌گوید: بنده به عنوان پژوهشگر حوزه ایمنی در بسیاری از تصادفات رانندگی حضور پیدا کردم تا آموزش ببینم چرا که ایمنی را نمی‌توان از داخل اتاق و اداره یاد گرفت. زمانی که اتوبوسی در جاده تصادف می کند، در اغلب مواقع می بینیم که صندلی های اتوبوس در جای خود مستقر است اما برخی از سرنشینان جان خود را از دست داده‌اند. برخی از این مرگ ها ناشی از پرتاب شدن افراد به بیرون از خودرو یا برخورد با دیواره‌های اتوبوس و... است. این در حالی است که اگر از کمربند ایمنی در اتوبوس‌ها استفاده شود وضعیت متفاوت خواهد بود.
این پژوهشگر حوزه ایمنی ضمن مقایسه حمل و نقل جاده‌ای و حمل و نقل هوایی ادامه می‌دهد: اگر مقایسه کنیم اهمیت حمل و نقل جاده ای اگر بیشتر از حمل و نقل هوایی نباشد، کمتر از آن هم نیست. هواپیما طوری ساخته شده که در وضعیت تعادل در هوا قرار می گیرد یعنی اگر خلبان دستش را برای مدتی از روی فرمان هواپیما بردارد اتفاقی نمی‌افتد و واژگون نمی شود، بر همین اساس وسیله خلبان خودکار روی هواپیما قرار داده شده که خلبان بخشی از مسیر را با آن طی می کند؛ این را در زمین نداریم و اگر دستمان را از روی فرمان برداریم خودرو واژگون می شود.
لزوم تاکید بر بستن کمربند ایمنی در اتوبوس‌های بین شهری
وی می‌افزاید: بستن کمربند ایمنی از سوی مهماندار هواپیما چک می شود و همچنین این به صورت پیام نوشتاری و صوتی در هواپیما اعلام می‌شود تا همه مسافران نسبت به آن آگاه باشند. متاسفانه این سیستم در اتوبوس‌ها اجرایی و رعایت نمی شود. خوب است که این تأکید درباره اتوبوس‌های بین شهری نیز اجرایی شود و کمربند های ایمنی حتما در طول سفر بسته باشد. در واقع الزامی در نظر گرفته شود و کمک راننده این مورد را چک کند. اگر از سوی شرکت‌های حمل و نقل جاده‌ای در این خصوص اجباری وجود داشته باشد این امر به مرور زمان برای مردم تبدیل به عادت می شود. ما نسبت به سایر نقاط جهان اجباری کردن استفاده از کمربند ایمنی در خودروها را دیرتر شروع کردیم؛ اما مردم استقبال بسیار خوبی کردند چرا که روی اهمیت آن صحبت شد. این را روی بستن کمربند ایمنی در خودروی سواری می بینیم که اکثر مردم به محض نشستن در خودرو کمربند خود را می بندند. خوب است که این اقدام در خصوص اتوبوس‌های مسافربری هم گفته و درباره آن تأکید شود.
برخی مسافران تصادف اتوبوس‌ها، به بیرون پرتاب می‌شوند
قاسملو با بیان اینکه متأسفانه تصادفات اتوبوس‌های مسافربری معمولا مرگبار و دارای مصدومیت و معلولیت های شدید هستند، تصریح می‌کند: فیلم های ایرانی و خارجی از داخل اتوبوس زمان وقوع حادثه برای اتوبوس‌ها را نشان می‌دهد. زمانی که اتوبوسی تصادف می کند سرنشینانی که از کمربند ایمنی استفاده نکردند از صندلی پرتاب می شوند که با همدیگر یا با بدنه اتوبوس برخورد می کنند در برخی موارد نیز این افراد از شیشه اتوبوس به بیرون پرتاب می شوند که موجب ایجاد جراحت شدید برای آنها می شود.
وی ادامه می‌دهد: کمربند ایمنی صندلی راننده کمربند خوب و سه نقطه ای است که علاوه بر پوشش شکم به صورت حمایل از شانه نیز رد می شود. این کمربند به کمربند سه نقطه ای معروف است؛ اما کمربند مسافران اغلب فقط کمر را پوشش می دهد که اگر این کمربندها نیز به سه نقطه ای تبدیل شود بسیار خوب خواهد بود. در داخل کشور هم کمربند های بسیار خوب و مرغوب و استانداردی تولید می شود، البته ممکن است به دلیل شرایط بد اقتصادی گران قیمت محسوب شود اما با توجه به اهمیت موضوع یک سرمایه خواهد بود. همچنین کمربند ایمنی حتما باید بعد از هر تصادف چک شود تا مشخص شود که همچنان کارایی خود را دارد یا خیر؟.
خروج اتوبوس و کامیون‌ها از پایانه‌ها با نقص فنی
این پژوهشگر اظهار می‌کند: با توجه به رتبه بدی که در سوانح جاده ای داریم باید این مجموعه اقدامات انجام شود تا به افزایش ایمنی ترابری جاده ای دست پیدا کنیم. متاسفانه یک مشکل این است که اتوبوس از ترمینال یا حتی کامیون از باربری با نقص فنی خارج می شود. در سال گذشته چندین حوادث بسیار ناگواری داشتیم که برخی از آن ها حوالی تهران بودند. برخی از این حوادث به دلیل نقص ترمز کامیون ها بود که این به هیچ وجه قابل قبول نیست. خارج شدن یک خودرو از پایانه خود با نقص فنی که می تواند از یک نقص کمربند تا نقص ترمز باشد، اصلا پسندیده نیست.
وی با اشاره به تجهیز بودن اتوبوس های مسافربری به کپسول‌های آتش نشانی می‌گوید: اغلب اتوبوس های مسافربری به کپسول اطفا حریق تجهیز هستند، اما مشکلی که در این خصوص وجود دارد این است که به شارژ هرساله آن توجه نمی شود و مشکل دوم این است که راننده و کمک راننده به طرز کار صحیح خاموش کننده به صورت عملی آشنا نیستند. فیلم های زیادی هم در این باره منتشر شده که اتوبوس دچار آتش سوزی شده، کپسول هم هست و کار می‌کند، اما کسی استفاده از آن را بلد نیست. همین عدم آشنایی باعث می‌شود که اتوبوس خسارت ببیند و بسوزد.
همکاری شرکت‌های مسافربری با آتش نشانی، اورژانس و هلال احمر
قاسملو یادآور می‌شود: خوب است که شرکت‌های مسافربری با مراجعه به آتش نشانی در این خصوص اقدامی انجام دهند. تا جایی که می‌دانم این نوع خدمات در آتش نشانی تهران رایگان است و آموزش داده می‌شود. اگر رانندگان چند ساعت آموزش ببینند و شرکت‌های مسافربری الزامی در این خصوص داشته باشند، می‌توانیم شاهد کاهش این دست از حوادث ناگوار باشیم. حتی خوب است که رانندگان به هلال احمر مراجعه کنند و اصول کمک‌های اولیه را بلد باشند تا زمانی که در جاده حادثه‌ای رخ می‌دهد، رانندگان بتوانند در زمان طلایی به مصدومان امدادرسانی کنند. این تعاملات می‌تواند میان شرکت‌های مسافربری، آتش نشانی، هلال احمر، اورژانس و حتی پلیس وجود داشته باشد.
وی در پایان با اشاره به لزوم نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اتوبوس‌های مسافربری می‌افزاید: خوشبختانه با انجام واکسیناسیون در سه نوبت مقدار زیادی از کشندگی بیماری کرونا کم شده است. البته این بیماری فقط به وسیله واکسن از بین نمی‌رود و همچنان که بهداشت جهانی به صورت مکرر تذکر می‌دهد اظهار می‌کند که پروتکل‌های بهداشتی از جمله استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و... باید انجام شود. متأسفانه در اتوبوس‌های بین شهری این موارد را رعایت نمی‌کنند که این باید حتما تا زمان اعلام رسمی کنترل بیماری بطور مداوم رعایت شود. متاسفانه پروتکل ها در اتوبوس‌های مسافربری رعایت نمی شود و در شیوع بیماری موثر است.
