به گزارش خبرنگار دفاعی خبرگزاری تسنیم صبح امروز و طی مراسمی با حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی از پهپاد «مهاجر10» با بیشینه مداومت پروازی 24 ساعت در ارتفاع 7هزارمتری و با شعاع عملیاتی 2هزارکیلومتری رونمایی شد.
بیشینه ظرفیت سوخت پهپاد «مهاجر10»، 450 لیتر و بیشینه وزن محموله آن 300 کیلوگرم است. حداکثر سرعت این پهپاد 210 کیلومتر بر ساعت است و قابلیت حمل انواع مهمات و بمب‌های قائم، الماس و دستواره را داراست و مجهز به سامانه‌های جنگ الکترونیک و اشراف اطلاعاتی است.
در این مراسم همچنین رئیس جمهور دستور آغاز الحاق و واگذاری انبوه موشک‌های راهبردی «خرمشهر» و «حاج قاسم» به نیروهای مسلح و نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را صادر کرد.
در این مراسم که با حضور وزیر دفاع و جمعی از فرماندهان نیروهای مسلح برگزار شد، رئیس جمهور ضمن گرامیداشت روز صنعت دفاعی و قدردانی از همه نیروهای پرتلاش صنایع دفاعی کشور گفت: امیدوارم تلاش‌های همه ما باعث ارتقای بیش از پیش عزت، افتخار و اقتدار کشور شود.
رئیسی با رمز مبارک «یا حسین» دستور آغاز الحاق موشک راهبردی خرمشهر و حاج قاسم به نیروی هوافضای سپاه را صادر کرد.
همراه این پهپاد بمب هواپرتاب هدایت‌شونده آرمان1 نیز رونمایی شد، این بمب از سری بمب‌های هدایت‌شونده گلایدکننده ساخت صنایع دفاع است. بمب‌های یاسین و بالابان از دیگر بمب‌های گلایدکننده وزارت دفاع هستند که پیش از این روی جنگنده‌ها و پهپادها عملیاتی شده بودند.
در ادامه نگاهی گذرا به خانواده پهپادهای مهاجر خواهیم داشت:
اولین نمونه از خانواده مهاجر که پس از دوران جنگ تحمیلی ساخته و به نیروهای مسلح تحویل داده شد، مهاجرـ2 بود. این پهپاد با بدنه‌ای از جنس مواد مرکب، دارای طول 2.91 متر، دهانه بال 3.8 متر و بیشینه جرم 85 کیلوگرم است و به بالاترین سرعت 210 کیلومتر بر ساعت دست می‌یابد. مدت پروازی نمونه پایه این پهپاد پرتعداد ایرانی 90 دقیقه، ارتفاع پروازی آن 11000 پا (حدود 3300 متر) و شعاع عملیاتی آن 50 کیلومتر است. موتور مهاجرـ2 توانی برابر با 25 اسب بخار دارد و سوخت آن بنزین و روغن است.
مهاجرـ2 نیز همانند پهپاد مهاجر ساخته‌شده در دوران جنگ، به راکت‌های RPG برای عملیات هوا به سطح مجهز شد. این پهپاد در حالت مسلح به 12 راکت در قالب 2 پرتابگر 6فروندی مشاهده شده است که گویای توان حمل بیش از 28 کیلوگرم سلاح توسط آن است. مهاجرـ2 به‌عنوان یک محصول صادراتی نیز در چند بازار منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای موفق عمل کرده است.
پهپاد مهاجر2 نوین (M2N) برای نخستین مرتبه در آذرماه سال 93 رونمایی شد و در دی ماه همان سال در رزمایش محمد رسول الله(ص) نیروی زمینی ارتش به‌کارگیری شد.
این پهپاد نسبت به نمونه قبلی آن یعنی مهاجر2 که 50کیلومتر برد داشت، افزایش برد قابل ملاحظه‌ای داشته و برد این پهپاد به 150 کیلومتر رسید. این پهپاد علاوه بر نصب دوربین‌هایی با قابلیت گردش 360 درجه، لانچرهایی زیر بال خود دارد که می‌تواند موشک‌های مختلفی با خود حمل کنند. مهاجر2 نوین نسبت به پهپاد مهاجر2 از لحاظ ظاهری و همچنین از نظر ابعاد تفاوتی ندارد ولی با این حال پیشرفت‌های بسیار بهتری نسبت به نمونه قبلی خود دارد که افزایش 100کیلومتری برد و همچنین افزایش مداومت پروازی به 6 ساعت از جمله مهمترین آنهاست.
مهاجر4 عضو دیگری از خانوده پهپادهای مهاجر است. پهپاد مهاجر4 تا سالها یکی از پرشمارترین پرنده‌های بدون سرنشین در نقش شناسایی بود. پهپاد «مهاجر4» برای مراقبت هوایی و شناسایی اهداف تا فاصله 150کیلومتری طراحی و ساخته شده است و سطح مقطع راداری کم، کاهش سطح هواپیما از روبه‌رو، کمک اثرسطح به بلند شدن پرنده در صورت برخاست از باند و کاهش نیروی مقاومت هوا (درگ) القایی از جمله مزیت‌های این پهپاد است. هواپیمای مهاجر4 با بیشینه سرعت 200 کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی 7ساعته دارد و می‌تواند در انواع شرایط جوی به پرواز درآید.
وزن این هواپیما در حدود 175 کیلوگرم و ارتفاع پروازی آن نیز در حدود 4500 متر است. این پهپاد فاقد چرخ است و معموله از روی نوعی پرتابگر و بعد از گرفتن یک شتاب سریع به پرواز در می‌آید و در مرحله نهایی نیز توسط یک چتر فرود می‌آید و بازیابی می‌شود.
هر دو پهپاد مهاجر2 نوین و مهاجر4 از طریق لانچر‌های زمینی قابل پرتاب هستند و از طریق چتر و یا ارابه‌های ثابت‌فرود (اسکید) قابل بازیابی هستند.
اسفند ماه سال 95 بود که سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه از تقویت یگان پهپادی در این نیرو خبر داد. حدود یک سال بعد و در جریان رزمایش محرم در شمال‌غرب کشور بود که یگان پهپادی نیروی زمینی سپاه ظهور و بروز عینی پیدا کرد اما از فعالیت آن چیزی رسانه‌ای نشد.
تا اینکه چندی بعد در بهمن ماه سال 96 با تحویل پهپادهای مهاجرM-6 به نیروی زمینی سپاه قدرت پهپادی نزسا به‌صورت چشمگیری افزایش یافت.
مهاجرـ6 پهپاد تاکتیکی و رزمی است، این پهپاد که برای مأموریت‌های مختلف نظامی و غیرنظامی طراحی شده است، قادر به به‌کارگیری در انواع مأموریت‌های گشت مرزی، گشت و پایش ساحل، پایش زیست‌محیطی و... است.
پهپاد مهاجرM-6 که یک پهپاد رزمی ــ شناسایی با برد عملیاتی 2000 کیلومتر است که توسط صنایع قدس سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح به تولید انبوه رسیده است و توانمندی انجام مأموریت‌های شناسایی، مراقبت و رزمی با شعاع عملیاتی گسترده و مداومت پروازی بالا را با قابلیت اطمینان مناسب، فراهم می‌سازد تا بتوانند عملیات مراقبت، شناسایی و انهدام اهداف مورد نظر را انجام دهند.
این پهپاد از بمب‌های هوشمند و نقطه‌زن قائم استفاده می‌کند که در دو نوع با جست‌وجوگرهای اپتیکی و حرارتی تجهیز شده‌اند و مهاجر6 می‌تواند 2 تا 4 بمب قائم را زیر بال‌های خود حمل کند.
این پهپاد همچنین با استفاده از سامانه اپتیکی پیشرفته می‌تواند در شب و روز و شرایط نامساعد جوی پرواز کند و به اجرای عملیات بپردازد، از دیگر ویژگی‌های این پهپاد می‌توان به نشست و برخاست آن در باندهای کوتاه اشاره کرد.
با رونمایی از پهپاد مهاجر10 علاوه بر آنکه عضو جدیدی به خانواده پرافتخار پهپادهای مهاجر افزوده شد، یک عضو جدید نیز به خانواده پهپادهای 2000کیلومتری ایران نیز افزوده شده است که این امر موجب افزایش تنوع سبد محصولات پهپادی و در نتیجه افزایش توان رزم نیروهای مسلح خواهد شد.
* * *
در همین راستا امروز شاهد الحاق انبوه موشک‌های بالستیک حاج قاسم و خرمشهر به نیروی هوافضای سپاه بودیم که در ادامه به معرفی این دو موشک راهبردی می‌پردازیم:
موشک حاج قاسم
این موشک برای نخستین مرتبه در سال شهریورماه سال 1399 رونمایی شد و حالا بعد از گذشت سه سال به سازمان رزم موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اضافه شده است.
این موشک دارای سوخت جامد ترکیبی است و به‌صورت مایل پرتاب می‌شود. مشخصات کلی این موشک به‌شرح زیر است:
طول: 11 متر
جرم: حدود 7 تُن
وزن: سر جنگی 500 کیلوگرم
نوع سر جنگی: جداشونده و هدایت‌پذیر تا انتهای مسیر (قابلیت نقطه‌زنی)
سرعت ورود به جو: 12 ماخ
سرعت اصابت به زمین: 5 ماخ
برد: 1400 کیلومتر
این مشخصات، موشک قاسم را یک موشک قدرتمند نشان می‌دهد که سر جنگی آن قابلیت انهدام اهداف محافظت‌‌شده با سطوح مقاوم بتنی را نیز به‌راحتی دارد. به‌گفته مسئولان، بُرد این موشک قابل افزایش تا حدود 1700 الی 1800 کیلومتر است.
موشک «قاسم» پس از قسمت پیشران، با یک بخش واسطه تطبیق‌دهنده قطر، به بخش سر جنگی متصل می‌شود. به‌نظر می‌رسد علت استفاده از این بخش تطبیق قطر، مشابه علت به‌کارگیری بخش مشابهی در موشک‌های بالستیک «قیام» و «قدر» و «سجیل» باشد یعنی استفاده از یک سر جنگی موجود و عدم طراحی یک سر جنگی جدید با قطر مشابه موشک جدید.
در واقع، در صورت موجود بودن یک سر جنگی با قابلیت‌های مطلوب عملیاتی، اساساً اقدام به طراحی جدید، سبب اتلاف منابع می‌شود و به‌عوض استفاده از سر جنگی‌ای که قبلاً طراحی، آزمایش و تولید شده است سبب کاهش قابل توجه هزینه‌های تحقیق و توسعه می‌شود.
نوک دماغه این سر جنگی ــ که نوک‌تیز نیست و دارای زاویه انحنای زیاد است ــ همچون موشک‌های هایپرسونیک «ذوالفقار» و «دزفول» برای مقابله با گرمایش آیرودینامیکی با این زاویه ساخته شده است و به‌علاوه از یک ماده فناشونده گرافیتی نیز در نوک آن استفاده شده است.
اما مهمترین وجه تمایز موشک «قاسم»، استفاده از یک طراحی جدید و تا حدود زیادی منحصر به فرد بین موشک‌های بالستیک و آن هم استفاده از 8 بالک ثابت پایدارساز در انتهای بدنه است.
در موشک‌های خانواده فاتح، چهار بالک پایدارساز و چهار بالک مثلثی کوچکتر جلوی پایدارسازها، در حکم شناسنامه ظاهری این موشک‌ها هستند، اما در موشک جدید از بالک‌های مثلثی کوچک خبری نیست و تعداد بالک‌های پایدارساز نیز از 4 به 8 عدد افزایش یافته است.
صرف‌نظر از امکان افزایش برد موشک «قاسم» به برد 1800 کیلومتر، این موشک با توجه به ابعاد و وزن بسیار کمتر نسبت به موشک «سجیل»، عملکرد تاکتیکی و لجستیکی بهتری نیز دارد که امر اختفای پیش از شلیک و سرعت بالاتر فرایند شلیک را به‌واسطه عدم‌نیاز به عمودسازی موشک و تثبیت آن در این حالت به‌ارمغان می‌آورد. قابلیت هدایت سر جنگی تا نقطه اصابت به‌واسطه بالک‌های کنترلی آیرودینامیکی نیز امری تثبیت‌شده در این موشک است.
همان‌طور که اشاره شد، موشک «قاسم» به‌واسطه سرعت بالای ورود به جو در مقایسه با موشک‌های با برد مشابه و نیز سرعت هایپرسونیک 5 ماخ در لحظه اصابت، شانس سامانه‌های دفاع موشکی دشمن را برای رهگیری موفق و انهدام خود بسیار کاهش داده است.
موشک خرمشهر
موشک خرمشهر اولین مرتبه در شهریور سال 96 به نمایش در آمد و رونمایی آن بازتاب‌های زیادی بین تحلیلگران حوزه موشکی در دنیا داشت. موشک جدید ایران، قطر بیشتر و طول کمتری نسبت به سایر موشک‌های ایرانی با برد مشابه داشت.
لازمه این کار، طراحی مجدد، شبیه‌سازی و آزمایش تمام اجزاء سازه و بدنه موشک است، به‌علاوه اینکه در موشک خرمشهر، طول کلی نسبت به سایر نمونه‌های قبلی، به‌میزان محسوسی کاهش دارد زیرا موشک‌های قبلی طولی درحدود 15.5 متر و بالاتر دارند. به‌گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه این کاهش طول سبب بهبود قابلیت‌های تاکتیکی برای خرمشهر شده است.
پس از موشک قیام‌ــ1، خرمشهر دومین موشک بالستیک بدون بالک ایرانی است. تفاوت اصلی ظاهری قیام و خرمشهر با سایر موشک‌های بالستیک بومی در حذف بالک‌های ثابت پایدارساز از انتهای بدنه است. این بالک‌ها که به‌شکل ذوزنقه قائم‌الزاویه در تمام موشک‌های بالستیک خانواده شهاب، قدر و سجیل دیده می‌شوند نقش مهمی در ایجاد پایداری موشک دارند اما در دو موشک مذکور با عدم اتکا به بالک‌های فوق، تمام وظیفه ایجاد پایداری به‌عهده سامانه‌های کنترلی با همان عملگرهای نصب‌شده در خروجی پیشران سوخت مایع (در موشک قیام) گذاشته شده است.
حذف بالک‌های پایدارساز، مزیت‌هایی از جمله کاهش وزن و بازتاب راداری را به‌همراه دارد و ذخیره و انبارداری، حمل‌ونقل و بارگذاری موشک را در پرتابگر ساده‌تر می‌کند، این ویژگی به‌واسطه دستیابی به سطح بالاتری از دانش و فناوری تأمین پایداری و کنترل موشک، تنها به‌واسطه سامانه کنترل بردار رانش در خروجی موتور حاصل شده است.
میزان جرم سر جنگی موشک خرمشهر برابر 1500 تا 1800 کیلوگرم بیان شده است. مقایسه با تمام موشک‌های بالستیک ایران از جمله قدرــ اف و اچ و نیز سجیل، نشان می‌دهد که خرمشهر بیش از 2 تا 3 برابر میزان اعلام‌شده برای انواع موشک‌های بالستیک قبلی قابلیت حمل محموله جنگی دارد. شکل بیرونی سر جنگی این موشک خصوصاً در ناحیه دماغه که از مواد فناشونده در آن استفاده شده نشان‌دهنده سرعت بسیار بالای آن در مرحله ورود به جو است.
این میزان، امکان به‌کارگیری سر جنگی مجتمع (تعدادی سر جنگی کوچک چند صدکیلوگرمی) را برای موشک خرمشهر فراهم می‌کند. قطر بیشتر بدنه در موشک خرمشهر، به حمل سر جنگی از نوع مجتمع نیز کمک می‌کند زیرا فضای بیشتری برای جایدهی این نوع سر جنگی در اختیار طراحان قرار دارد.
آنچه مهم است، روند بهبود طرح‌ها و ادامه داشتن فعالیت‌های متخصصان صنعت موشکی کشور به‌سمت طرح‌های بهینه‌تر و توسعه قابلیت‌های عملیاتی محصولات این صنعت است که بهسازی‌های مختلف مشاهده‌شده روی انواع موشک‌ها خصوصاً تجهیز موشک‌های قدیمی به کلاهک هدایت‌شونده تا لحظه آخر از جمله این فعالیت‌های مهم است.
+
